De rebellie die in juli 1960 in Thysstad (Neder-Congo) begon, spreidde zich uit over de rest van Congo. In september 1960 zette eerste-minister Lumumba president Kasa-Vubu af, die op zijn beurt Lumumba uit zijn positie ontheven verklaarde. Lumumba werd uiteindelijk gearresteerd en zou in januari 1961 onder verdachte omstandigheden worden vermoord, uitgeleverd aan zijn rivaal Moïse Tsjombe die toen, met Belgische steun, de rijke mijnprovincie Katanga van het centrale bestuur in Leopoldstad had afgescheurd (In 2002 zou België zich officieel verontschuldigingen voor haar rol in de eliminatie van Lumumba). De gevolgen van deze moord zijn 40 jaar later nog immens.
Moise Tsjombe
Door verschillende rebellieën en afscheidingsbewegingen dreigde Congo op korte tijd volledig uit elkaar te vallen. De autoriteit van de centrale regering beperkte zich vaak de facto tot de hoofdstad. Hoewel Congo onafhankelijk was, grepen Belgische paracommando's verschillende keren militair in. Pas in 1964-5 stabiliseerde de toestand enigszins, onder meer door de re-integratie van Katanga en het einde van de Simba-rebellie in Stanleystad (province Orientale). Kort daarop maakte leger-kolonel en hoofd van de generale staf Joseph Désiré Mobutu een einde aan de politieke impasse door zelf de macht te grijpen.
Désiré Mobutu
Mobutu genoot de steun van het westen, en in het bijzonder van de Verenigde Staten. Hij voerde aanvankelijk een beleid van consolidatie en economische ontwikkeling (Inga-stuwdam). Om zich duidelijker af te zetten tegen het voormalige koloniale bewind, lanceerde hij een campagne van Congolese 'authenticiteit', waarbij onder meer de koloniale plaatsnamen werden geschrapt: Leopoldstad werd Kinshasa, Stanleystad werd Kisangani, Elisabethstad Lubumbashi, enzovoort. De relaties met België bleven intens, maar werden overschaduwd door de financiële kwesties die na de onafhankelijkheid onopgelost waren gebleven ("le contentieux"). In 1970, naar aanleiding van de tiende verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid, bracht koning Boudewijn een feestelijk bezoek aan Congo.
Wilfried Martens
In de jaren 1970 radicaliseerde het bewind van Mobutu aanzienlijk. De 'Mouvement populaire de la Révolution' of MPR, waarvan Mobutu de président-fondateur was, vestigde zich stevig als eenheidspartij. De politieke repressie nam toe. Mobutu herdoopte de republiek Congo tot Zaïre. De zogenaamde 'zaïrisation' van het economisch leven, leidde tot een exodus van buitenlandse werkkrachten en een economisch fiasco, waarvan de Congolese economie niet meer herstelde. In de jaren 1980 gleed het Mobutu-regime verder af in wanbeheer en corruptie. De relaties met België werden gekenmerkt door ups en downs en waren vaak gespannen. Bij een staatsbezoek liet de Belgische eerste-minister Wilfried Martens zich de vaak geciteerde woorden ontvallen: "Ik hou van dit volk en van zijn leiders". Toen Mobutu na het einde van de Koude Oorlog ook de steun van het westen, en in het bijzonder van de Verenigde Staten, dreigde kwijt te spelen, leken zijn dagen geteld. In 1990 werd een voorzichtige democratisering in het vooruitzicht gesteld, maar door handig gemanoeuvreer wist Mobutu het door hemzelf op gang gebrachte proces uiteindelijk te saboteren. De brutale moordpartij op de campus van de universiteit van Lubumbashi in mei 1990 leidde tot een totale diplomatieke breuk tussen België en Congo. Uiteindelijk werd Mobutu in 1997 ten val gebracht door een interne rebellie onder leiding van Laurent-Désiré Kabila. Kabila riep zich uit tot president en veranderde de naam van Zaïre opnieuw in Democratische Republiek Congo. In 2001 werd hij vermoord en opgevolgd door zijn zoon Joseph Kabila, die in verkiezingen in 2006 - de eerste vrije nationale verkiezingen in Congo sinds 1960 - in zijn ambt bevestigd werd.
Laurent-Désiré Kabila
Joseph Kabila
Naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid op 30 juni 2010, brachten de Belgische koning Albert II en eerste-minister Yves Leterme een officiëel bezoek aan de voormalige kolonie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten